Psikiyatrik Hastalıklar Ve Cinsel Yaşam
Depresyon cinselliği nasıl etkiler?
Depresyonda en sık görülen cinsel sorun isteksizliktir. Bu durum kendini erkeklerde sertleşme güçlüğü, boşalma sorunları, kadınlarda ıslanamama ya da orgazm olamama şeklinde de gösterebilir. Cinsel isteksizlik sorunuyla başvuran hastalarda altta yatan bir depresif durum olup olmadığı mutlaka araştırmalıdır.
Depresyon ilaçları cinsel işlev bozukluğuna sebep olur mu?
Birçok antidepresanın cinsel isteksizlik ve orgazm güçlüğü yaratma gibi bir yan etkisi bulunmaktadır. Yine antidepresan ilaçlar erkeklerde boşalma süresini uzatabilirler, nadir olarak görülse de sertleşme zorluklarına sebep olabilirler. Öncelikle mevcut sorunun depresyondan mı yoksa ilaç yan etkisi mi olduğu iyi anlaşılmalıdır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi depresyon hastalığının kendisinin de birçok cinsel soruna sebep olma olasılığı yüksektir. Eğer sorun ilaç yan etkisi ise doktorunuzla konuşup doz seviyesinde değişiklikler ya da başka bir ilaca geçme gibi alternatifler değerlendirilmelidir.
Panik bozuklukta ne tür cinsel sorunlarla karşılaşılır?
Birçok panik bozukluğu olan hasta cinsel ilişki esnasında panik atak geçiririm korkusuyla cinsel ilişkiye girmekten çekinmektedir. Oysa bu risk oldukça düşüktür.
Panik bozuklukta kullanılan ilaçlar cinsel sorunlara yol açar mı?
Serotonin üzerinden etki eden SSRI (serotonin geri alım inhibitörleri) grubu anksiyete (kaygı) ve depresyon ilaçları cinsel istekte azalma ve orgazm güçlüğü gibi yan etkiler yapabilmektedir. Aynı zamanda bu ilaçların erkeklerde boşalma süresini uzatma şeklinde bir yan etkileri de bulunmaktadır. Böyle sıkıntılarla karşılaşıldığında hastalıkla ilaç arasında doğru bir kâr-zarar değerlendirmesi yapılmalı, gerekli durumlarda psikiyatriste danışarak doz ayarlaması ya da ilaç değişikliğine gidilebilmektedir.
Sosyal fobi hastalığı ve tedavisinde ne tür cinsel sorunlarla karşılaşılmaktadır?
Sosyal fobi ‘Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları’ sınıflaması içinde yer alan bir hastalıktır. Kişide kaygı düzeyi yüksek olduğunda kişiler arası ilişkiler ilk önce ortaya çıkan sorunlardan biridir. Kaygı düzeyi yüksek olan insanlar öncelikle ikili ilişkilerde, kendilerine cinsel bir partner bulma konusunda sorunlar yaşarlar. İlişki esnasında da özellikle erkeklerde performans endişesi (kaygısı), sertleşme zorlukları ve erken boşalma gibi sorunlara sıklıkla yol açabilir. Eğer tedavi için SSRI (serotonin geri alım inhibitörleri) grubu ilaçlar kullanılıyorsa bu ilaçların cinsel istekte azalma ve orgazm güçlüğü gibi yan etkileri ekstra sıkıntıya sebep olabilir.
Şizofreni hastalarının cinselliği nasıl etkilenir?
Şizofreni hastalarının cinselliği ile ilgili eski zamanlardan beri farklı yorumlar mevcuttur.1970’li yıllara kadar aşırı cinselliğin bu hastalığı tetiklediğine dair yazılar vardır. Bu görüşün bugün kabul edilmesi söz konusu değildir. Cinsel aktivite hastalığın farklı tiplerinde farklı şekillerde etkilenebilir. Hastaların sosyal ilişkilerindeki zayıflıkları, dürtü kontrol bozuklukları, ilgi ve istek kayıpları cinsel aktivitelerini engeller.
Şizofrenide kullanılan ilaçlar bu hastaların cinsel fonksiyonlarını nasıl etkiler?
Şizofreni hastalarının yaklaşık %85’inde kullandıkları ilaçlara bağlı cinsel sorunlar görülür. Antipsikotik ilaçlar sertleşme güçlüğü, boşalma güçlüğü, isteksizlik, orgazm kalitesinde düşüklük, adet düzensizlikleri, jinekomasti gibi birçok cinsel soruna sebep olabilirler.
Bipolar bozuklukta (manik- depresif hastalık) ve bu hastalığın tedavisinde cinsel hayat nasıl etkilenir?
Bipolar bozukluğun manik ya da hipomanik döneminde genellikle cinsel aktivitede artış vardır. Hastalar aşırı istekli, baştan çıkarıcı tavırlar sergileyen, uygunsuz cinsel eylemler içine girebilen bir dönemde olurlar. Bu aşamada kendilerine zarar vermelerini engelleyebilmek önemlidir. Depresyon dönemlerinde ise genellikle cinsel etkinlikte bir azalma söz konusudur. Hastalar çoğunlukla cinsel eylemlere karşı isteksiz olurlar. Sertleşme sorunları, uyarılma sorunları ve orgazm güçlükleri yaşayabilirler. Bipolar (iki uçlu) bozuklukta duygudurum dengeleyicisi olarak kullanılan ilaçlardan lityumun cinsel fonksiyon üzerine etkisiyle ilgili ayrıntılı çalışmalar yoktur. Ancak özellikle yaş ilerledikçe testosteron düzeyinde düşmeler bildirilmiştir. Bazı vakalarda bu nedenle cinsel isteksizlik ve sertleşme problemleri olabilir. Duygudurum dengeleyicisi olarak kullanılan antiepileptik ilaçların ise yine cinsel istekte azalma yapma olasılığı bulunmaktadır. Valproik asit hem kadında hem de erkekte östrojen ve androjen seviyelerini yükseltmektedir. Özellikle kadınlarda cinsel istek üzerine olumlu etkileri olabilir ancak polikistik over sendromu (PCOS) açısından dikkatli olunmalıdır. Lamotrijinin de cinsel fonksiyonlar üzerinde olumsuz bir etkisi gösterilmemiştir. Topiramat ve gabapentinin orgazm güçlüğüne sebep olduğunu gösteren bir kaç vaka sunumu mevcuttur.
